KOŚCIOŁY DREWNIANE W POLSCE



Województwo śląskie, Podkarpacie i Małopolska są skarbnicą budownictwa drewnianego. Poczesne miejsce zajmują tu kościoły drewniane.

Bojszów. Kościół Wszystkich Świętych - wzmiankowany jako parafialny w 1447 roku, około 1700 zamieniony na filialny kościoła w Rachowicach. Obecny zapewne z końca XV wieku, odnawiany i remontowany w XVIII wieku, 1862 i 1905 roku. Kościół o drewnianej konstrukcji zrębowej na ceglanej podmurówce, oszalowany deskami i pokryty gontem, od południowego zachodu wieża z 1719 roku. Wystrój wnętrza barokowy, ołtarze z XVIII wieku, późnogotyckie portale z początku XVI wieku.

Boronów. Drewniany kościół parafialny pw. św. NMP Królowej Różańca Świętego wybudowany został w 1611 r. Zbudowany na planie równoramiennego krzyża greckiego z nawą poprzeczną.

Borowa Wieś. Drewniany kościół parafialny pw. św. Mikołaja wybudowany został najprawdopodobniej w XVII wieku. Orientowany z nawą i prezbiterium oraz wieżą o konstrukcji izbicowej.

Brusiek. Filialny kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela z ok. 1670 r., konstrukcji zrębowej, szalowany i pokryty gontem. We wnętrzu polichromia szablonowa z XVII w.

Czarnowąsy. Kościół św. Anny z 1684-88. Całkowicie spalony w 2005 r., odbudowany 2 lata później.

Ćwiklice. Kościół św. Marcina – drewniany barokowy kościół znajdujący się w Ćwiklicach w powiecie pszczyńskim.

Gliwice. Kościół Wniebowzięcia NMP – drewniany, zabytkowy kościół parafialny obrządku rzymskokatolickiego w Gliwicach, w dekanacie Gliwice w diecezji Gliwickiej. Kościół znajduje się na dawnym Cmentarzu Starokozielskim.

Kościół św. Jerzego w Gliwicach - Ostropie wybudowany został prawdopodobnie w 1340 roku, spalony w czasie wojen husyckich. Około 1640 roku został podpalony przez Szwedów. Z pożaru ocaleć miało prezbiterium oraz drewniana wieża (datowana na ok. 1544 rok[4]). Do odbudowy nawy przystąpiono najwcześniej w 1665 roku, zatem prawdopodobne jest, że nawa kościoła pochodzi z 1667, jak pokazuje rok wyryty nad południowym portalem. Kościół jest orientowany, z drewnianą nawą i wieżą oraz murowanymi prezbiterium i zakrystią. Nawa wykonana jest w konstrukcji zrębowej na ceglanej podmurówce, wieża w konstrukcji słupowej, zwieńczona izbicą. Nawa na rzucie prostokąta, do niej od strony zachodniej dostawiona jest wieża na planie kwadratu.

Grzawa. Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w gminie Miedźna, w powiece pszczyńskim.

Kościół św. Trójcy w Rachowicach powstawał etapami. Murowane prezbiterium pochodzi z przełomu XV wiek i XVI wieku. Obecna, drewniana nawa kościoła wybudowana została około 1668 roku, nieco później (1679-1688 r.) do nawy od strony zachodniej dostawiono wieżę - dzwonnicę. W 1705 roku dzwonnica została zniszczona przez pożar. Wieżę odbudowano w latach 1780–1790. Kościół orientowany, otoczony cmentarzem. Nawa kościoła drewniana, o konstrukcji zrębowej, otoczona sobotami wspartymi na słupach z zastrzałami, po stronie północnej soboty oszalowane, od północy pokryta gliną i pobielona, od południa obita gontem. Nawa na rzucie zbliżonym do kwadratu, od wschodu przylega do niej węższe prezbiterium zamknięte 3-bocznie, oszkarpowane. Prezbiterium i zakrystia murowane z cegły, otynkowane.

Rudziniec. Kościół św. Michała Archanioła – zabytkowy kościół katolicki znajdujący się w powiecie gliwickim w województwie śląskim. Jest kościołem parafialnym w dekanacie Ujazd w diecezji opolskiej.

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Sierakowicach wybudowano W 1675 r. Wielokrotnie odnawiany, w roku 2001 odkryto oryginalne polichromie z XVII wieku. Kościół orientowany, drewniany typu śląskiego, wybudowany jest w konstrukcji zrębowej, z wieżą konstrukcji słupowej. Nawa na rzucie wydłużonego prostokąta, prezbiterium węższe, wydłużone, zamknięte trójbocznie. Do prezbiterium po stronie północnej przylega prostokątna zakrystia, poprzedzona przedsionkiem. Od zachodu dostawiona jest wieża na rzucie kwadratu, z kruchtą w przyziemiu. Nawa i prezbiterium kościoła otoczone są otwartymi sobotami. Dach nad nawą wysoki, dwuspadowy.

Sieroty. Kościół Wszystkich Świętych pochodzi z XV wieku, ok. roku 1775 dobudowano istniejącą do dzisiaj wieżę.Prezbiterium i zakrystia murowane z kamienia, nawa drewniana, zbudowana z drewna jodłowego i dębowego o konstrukcji zrębowej. Polichromie pochodzą z 1470 lub 1479 r.

Smarchowice. Drewniany kościół jednonawowy, konstrukcji zrębowej. Orientowany, zbudowany na podmurówce z cegły. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte prostokątnie. Dach dwukalenicowy, kryty gontem. W centralnej części drewniana wieżyczka czworoboczna, kryta dachem piramidalnym. Strop wsparty na słupie. Chór muzyczny z emporą (północną) wsparte na słupach. Ołtarz główny późnorenesansowy z XVII w. w formie tryptyku. Ambona późnorenesansowa z 1604 r. Ławki z XVII w. W oknach witraże.

Kościół cmentarny pw. św. Bartłomieja w Smolnicy wybudowany w 1600 lub 1603 roku przez luteran. Orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej, wzniesiony jest na podmurówce z kamienia. Ma wieżę o konstrukcji słupowej; na wieży zawieszony jest dzwon z 1859 r. Ściany i dachy kościoła pokryte są zewnątrz gontem, wieża czołowa szalowana jest deskami. Kościół nie ma wyodrębnionego prezbiterium, a tylko trójboczną apsydę, zbudowaną wraz z całym kościołem.

Wielopole. Drewniany kościół parafialny pw. św. Katarzyny wzniesiony został w 1534 roku. Zbudowano go w Gierałtowicach w konstrukcji zrębowej na planie dwudzielnym obejmującym trójbocznie zamknięte prezbiterium (orientowane) z przybudowaną zakrystią i szerszą nawą. W 1844 roku dobudowano wieżę o konstrukcji słupowej. W 1976 roku gierałtowicki kościół przeniesiono do Wielopola. Kościół był odnawiany w XVII i remontowany w XX wieku. W czasie tego remontu odkryto niezwykle cenną polichromię patronową z ok. 1534 roku wykonaną na deskowanym stropie.

Wilcza. Kościół zbudowano w 1657 roku pod wezwaniem Wniebowzięcia Matki Boskiej. W 1713 roku dokonano zamiany wezwań i obrazów z kościołem św. Mikołaja z Gorzyc w powiecie wodzisławskim (kościół ten spłonął w 1788 roku). Obraz św. Mikołaja z gorzyckiego kościoła znajduje się w Wilczy do dziś.

Zabrze. Drewniany kościół zlokalizowany w dzielnicy Poręba. Powstał w 1929 roku według projektu architekta Karola Kuttentodta. Obiekt na planie dwunastoboku z czterema ośmiobocznymi wieżami. Kryty wysokim dachem wielospadowym wykończonym dachówką ceramiczną, hełmy wież kryte blachą miedzianą.

Zacharzowice. Kościół orientowany, o konstrukcji zrębowej, z wieżą słupową. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1447 r. Kościół otoczony jest cmentarzem.

Żernica. Kościół Św. Michała Archanioła w Żernicy wzniesiono w 1661 r. z inicjatywy rudzkiego opata Andreasa Emanuela Pospela. Natomiast dzwonnica jest starsza, izbica pochodzi bowiem z 1518 roku. Prawdopodobnie dzwonnica była wolno stojąca i później przystawiona do kościoła. Kościół orientowany, drewniany o konstrukcji zrębowej, zbudowany głównie z drewna jodłowego na kamiennej podmurówce. Dachy kryte gontem. Nad nawą znajduje się wieżyczka na sygnaturkę, nad prezbiterium - postać św. Michała Archanioła. Wieża o konstrukcji słupowej, przylegająca do kościoła od zachodu, z nadwieszoną izbicą o konstrukcji zrębowej.