W ŚWIECIE KAMIENI

Kamień od niepamiętnych czasów jest ściśle związany z życiem człowieka. Przed setkami tysięcy lat człowiek pierwotny używał kamieni jako narzędzi pracy. Gdy bronił się lub napadał, kamień był dla niego niezawodnym orężem, celnie rzucony raził nieprzyjaciela lub dosięgał wymykającą się zdobycz. Stopniowo z gotowego narzędzia pracy stawał się materiałem, z którego cierpliwe ręce człowieka sporządzały najrozmaitsze narzędzia pracy, obrony i napaści. Skąd zatem wzięły się moje zainteresowania surowcami skalnymi Polski w pierwszym rzędzie, a dopiero w dalszej kolejności kamieniami ozdobnymi i szlachetnymi? Wędrując po Polsce, a w szczególności po jej terenach górskich, z łomami kamienia spotykałem się często. Potrafiłem (dalej potrafię) godzinami przesiadywać w kamieniołomie, oglądać, szukać? Czego? - tak naprawdę to do dzisiaj nie wiem. W kamieniu jest jakaś magia. Wydaje się być wieczny. Trzymając go w ręku przenoszę się do trzeciorzędu, karbonu, triasu...Tak to czuję.

ŁUPKI FYLLITOWE OKOLICE POKRZYWNEJ I JARNOŁTÓWKA Łupki fyllitowe występują na terenie województwa opolskiego w dwóch złożach: Chomiąża i Dewon-Pokrzywna. Łupek służy jako podsypka do produkcji papy. Dawniej wykorzystywany był do produkcji dachówek. WAPIENIE KAMIENIOŁOM OPOKI W KRASNOBRODZIE Opoki są osadami pośrednimi między skałami węglanowymi a krzemionkowymi. Są one zasobne w skrytokrystaliczną krzemionkę rozproszoną wśród składników węglanowych. Opoki są skałami zwartymi, o budowie afanitowej i jasnoszarej barwie, niekiedy z odcieniem niebieskawym, pochodzącym od rozproszonego pirytu. Opoki, w których krzemionka jest pochodzenia organicznego określane są jako gezy wapienne. Opoki są pospolite w górnej kredzie Polski pozakarpackiej. KAMIENIOŁOM "BABIA DOLINA" W JÓZEFOWIE LUBELSKIM Położony w południowo-zachodniej części Roztocza kamieniołom piaskowca i średnio i gruboławicowego wapienia. PIASKOWCE REZERWAT SKALNY "KORNUTY" Kornuty - szczyt (830 m n.p.m.) i rezerwat przyrody nieożywionej w paśmie Magury Wątkowskiej, położony w Magurskim Parku Narodowym. Znany z formacji skalnych na zboczu opadającym w kierunku wsi Bartne. Skały na Kornutach zbudowane są z gruboławicowego piaskowca magurskiego, któremu procesy erozyjne nadały piękne kształy - podziwamy tu liczne bloki i turniczki pełne szczelin i spękań. NIECZYNNY KAMIENIOŁOM PIASKOWCA W ŁOSIU Nieczynny kamieniołom piaskowca. Widoczne płyty piaskowcowe fliszu karpackiego. ZESPÓŁ SKAŁ "BORÓWKA" Skałki znajdują się po prawej stronie drogi z Ołpin do centrum Żurowej. Zbudowane z twardego piaskowca ciężkowickiego, położone są na wzniesieniu potocznie zwanym “Borówka”, gdyż obszar ten porośnięty jest obficie borowiną. Na terenie skałek znajdują się dwa kamieniołomy. Zespół skał złożony jest z trzech grup piaskowca o nazwach: Borówka Kapliczka, Borówka Niżna, Borówka Okap, Borówka Wschodnia. REZERWAT SKALNY "SKAMIENIAŁE MIASTO" Rezerwat przyrody nieożywionej położony na prawym brzegu rzeki Biała, w pobliżu Ciężkowic. Powierzchnia 15,01 ha, utworzony w 1931. Rezerwat rozciąga się od dna doliny Białej po szczyt wzgórza Skała (367 m n.p.m.). Wśród lasu mieszanego rozrzucona jest grupa skałek dużych rozmiarów, zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego, fantazyjnie ukształtowanych wskutek procesów erozji. NIECZYNNY KAMIENIOŁOM W CIĘŻKOWICACH Wyrobisko gruboławicowych piaskowców ciężkowickich jednostki śląskiej. Położone jest na południowo-zachodnim stoku wzgórza, około 1,5 kilometra od centrum Ciężkowic na wysokości 240 m (npm). Jest to największe tego typu odsłonięcie piaskowca na Pogórzu Ciężkowickim. POMNIK PRZYRODY "DIABLI KAMIEŃ" Grupa skał zbudowana z gruboziarnistego piaskowca, z których najwyższy wybija się na ponad 10 metrów. Bloki skalne są bardzo oryginalnie ukształtowane, a do tego poprzedzielane licznymi szczelinami. Całość zatopiona jest w głębokim lesie pełnym różnorakich porostów, mchów i dziwnie powykręcanych korzeni. WYCHODNIA FLISZU KARPACKIEGO W NOZDRZCU Skały fliszowe to piaskowce o różnorodnej budowie, barwie, trwałości poprzetykane iłami łupkowymi, marglami, rowowcami na przemian z łupkami bitumicznymi, zlepieńcami i skałami okruchowymi. REZERWAT PRZYRODY "GOLESZ' Ruiny zamku oraz wychodnie skalne z piaskowca ciężkowickiego, od 2000 roku decyzją Wojewody Podkarpackiego objęte są ochroną prawną w postaci rezerwatu geologicznego „Golesz” o powierzchni 27,45 ha. REZERWAT PRZYRODY "PRZĄDKI" Rezerwat przyrody nieożywionej obejmuje grupę ostańców skalnych, o wysokości do ponad 20 m, zbudowanych z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego, który pod wpływem erozji przybrał oryginalne kształty. Poszczególne skały posiadają własne nazwy. GRUPA SKALNA KAMIEŃ - URYCZ (UKRAINA) Rezerwat skalny położony opodal wsi Urycz składa się z czterech grup skalnych zbudowanych z piaskowca jamneńskiego. Najokazalsze skupisko skał nosi nazwę Kamień i zawiera pozostałości zamku Tustań. PAŃSKA GÓRA - LIPINKI Pańską Górę, podobnie jak całe Beskidy, buduje tzw. flisz karpacki. Tworzą go naprzemianległe warstwy piaskowców, zlepieńców i łupków ilastych. Proces powstawania fliszu trwał wiele milionów lat. Teren dzisiejszych Beskidów przykrywały wody potężnego oceanu Tetyda. Na jego dnie osadzał się, w formie charakterystycznych warstw, materiał unoszony przez wody oceanu. Później ocean wycofał się, a nagromadzony materiał skalny uległ wypiętrzeniu i sfałdowaniu. Niestety, w wyniku eksploatacji surowca budowlanego tego przekroju już nie ma. GRANITY SKALNIK-RUDAWY JANOWICKIE Na niższym, południowo-zachodnim wierzchołku Skalnika, znajduje się szereg okazałych skałek o fantazyjnych kształtach, z których szczytowa na wysokości (935 m n.p.m.) o nazwie Ostra Mała udostępniona jest wykutymi w skale stopniami i zwieńczona platformą widokową. Północno-zachodnie zbocze poniżej szczytów zajmują dwa niewielkie rumowiska skalne (gołoborza). Na południowym zboczu, przy szlaku czerwonym i żółtym rozsiane są kolejne skałki tzw. Konie Apokalipsy. SOKOLIK - RUDAWY JANOWICKIE Sokolik (niem. Forst Berg lub Forstberg, 622 i 642 m n.p.m.) – drugi co do wysokości szczyt w Sokolich Górach, w Rudawach Janowickich. Położony jest w północno-zachodniej części Rudaw Janowickich, w Górach Sokolich, na północ od bliźniaczej Krzyżnej Góry, od której oddziela go Przełączka. Na szczycie i zboczach duże nagromadzenie skałek oraz pojedynczych bloków skalnych. Sokolik jest często wykorzystywany jako teren do ćwiczeń wspinaczkowych.