Zwyczaje związane z cmentarzami i pogrzebem


KIRKUTY

Cmentarze są miejscem świętym, ale jednocześnie rytualnie nieczystym, stąd przy wyjściu znajdowała się studnia, przy której należy dokonać ablucji. Nieczystość cmentarza uniemożliwia też wstęp na jego teren kapłanom, choć zakaz ten nie dotyczy pochówków ich bliskich. Nawet wtedy muszą jednak zachować stosowny dystans od grobu.

Niezwykle istotna jest zasada nienaruszalności grobu. Szczątki ludzkie mają bowiem oczekiwać na nadejście Mesjasza. Dlatego też cmentarzy żydowskich nie wolno rozkopywać, a ekshumacja dopuszczalna jest tylko w ściśle określonych przypadkach. Dla Żydów najważniejsze jest to, co kryje ziemia, a nagrobki - choć naturalnie otaczane szacunkiem - mają znaczenie wtórne. Żydowski grób nie może być ponownie wykorzystany. Nie istnieje też pojęcie "likwidacji" cmentarza. Jeśli teren nekropolii został całkowicie zapełniony, a dokupienie nowego gruntu nie jest możliwe, na starych grobach usypuje się grubą warstwę ziemi (tak zwany nasyp), w której grzebie się kolejne zwłoki. Nasypy stosowano między innymi na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej. Na "starym zidovskym hrbitovie" w Pradze usypano aż dwanaście takich warstw. Dziś na zniszczonych cmentarzach żydowskich w Polsce jednym z zadań pracowników Komisji Rabinicznej jest dokładne wytyczenie obszaru, w którym dokonano pochówków. Ważna jest też integralność ciała, stąd do grobu składa się przedmioty zawierające krew zmarłego, na przykład używane przed śmiercią plastry opatrunkowe. W Izraelu do dziś zbiera się z ulic krew osób zmarłych w zamach terrorystycznych.

Przez szacunek dla zmarłych, na cmentarzu nie wolno spożywać jedzenia, pić, wnosić Tory, a więc wykonywać czynności niedostępnych dla nieboszczyka. Nie wolno wypasać zwierząt czy zbierać siana. Nie można też traktować cmentarza jako skrótu drogi. Mężczyzni na terenie cmentarza żydowskiego powinni nosić nakrycie głowy!
www.kirkuty.xip.pl


Cmentarz żydowski w Annopolu Sandomierskim.


Cmentarz żydowski w Augustowie.


Cmentarz żydowski w Augustowie na terenie dawnego getta.


Cmentarz żydowski w Baranowie Sandomierskim.


Cmentarz żydowski w Bardejovie na Słowacji.


Mogiła zbiorowa pomordowanych Żydów Dukli w Barwinku.


Pomnik poświęcony pamięci żydowskiego cmentarza w Bełchatowie.


Cmentarz żydowski na Podzamczu w Będzinie.


Stary cmentarz żydowski w Będzinie, obecnie park miejski.


W Białej Niżnej w 1942 roku w czasie okupacji niemieckiej naziści zamordowali 360 Żydów, po wojnie w miejscu zbrodni wojennej wybudowano pomnik i utworzono cmentarz żydowski.


Cmentarz żydowski w Białymstoku na Bagnówce.


Cmentarz żydowski w Białymstoku na terenie dawnego getta przy ulicy Żabiej.


Cmentarz żydowski Białymstoku - Pietraszach. Miejsce masowych rozstrzeliwań Żydów Białegostoku.


Cmentarz żydowski w Białymstoku, tzw. rabinacki.


Cmentarz żydowski w Bieczu został założony w połowie XIX wieku. Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali cmentarz. Na terenie kirkutu przeprowadzono kilka egzekucji Żydów. Na powierzchni 0,2 hektara zachowało się około 20 nagrobków, wykonanych z piaskowca i betonu. Zachowały się inskrypcje nagrobne w języku hebrajskim i polskim.


Cmentarz żydowski w Bielsku-Białej z widocznym domem przedpogrzebowym.


Cmentarz żydowski w Biłgoraju.


Cmentarz żydowski w Birczy.


Cmentarz żydowski w Błażowej.


Malowniczo położony na wzgórzu cmentarz żydowski w Bobowej należy do najciekawszych polskich nekropolii. Dynastia miejscowych cadyków - zapoczątkowana przez rabina Szlomo Halbersztama - istnieje do dziś i ma licznych zwolenników w Izraelu oraz Nowym Jorku, Miami, Montrealu, Toronto, Antwerpii i Londynie.


Jeden z najlepiej zachowanych w Małopolsce cmentarzy żydowskich znajduje się w Bochni.


Cmentarz żydowski w Brzegu


Cmentarz żydowski w Brzesku jest drugą z kolei nekropolią wyznania mojżeszowego, a wobec zniszczenia najstarszego cmentarza, jedyną ocalałą. Centralny punkt cmentarza tworzą dwa ohele w których pochowano brzeskich cadyków i ich żony oraz Efraima Templera, prowadzącego za życia brzeski dom modlitwy przy ul. Krótkiej.


Cmentarz żydowski w Brzostku powstał jak Feniks z popiołów. Jonathan Webber, który to uczynił może umierać w spokoju.


Mur cmentarza żydowskiego w Brzeźnicy Starej.


Nowy cmentarz żydowski w Brzozowie.


Stary cmentarz żydowski w Brzozowie.


Mogiła zbiorowa rozstrzelanych Żydów Brzozowa.


Cmentarz żydowski w Bukowsku.


Żydowskie nagrobki w pryźmie na cmentarzu żydowskim w Busku. Brak informacji o miejscu pochówków.


Stary cmentarz żydowski w Bytomiu założono w 1720 r. na wałach miejskich w okolicy dzisiejszej ulicy Piastów Bytomskich. Na cmentarzu pochowano czterech rabinów bytomskich: Moses Freund , Mendel Cohn, Israel Deutsch, Jakub Jecheskel Levy. Po zapełnieniu cmentarza społeczność żydowska podjęła decyzję o zorganizowaniu nowego miejsca pochówku przy ul. Piekarskiej. Na cmentarzu tym do II połowy XIX wieku grzebano także Żydów z okolicznych miejscowości. Podczas II wojny światowej nekropolia nie została zniszczona. W 1965 r. nekropolię zlikwidowano z nakazu ówczesnych władz, a istniejący na jej terenie nagrobki wywieziono na cmentarz komunalny. Staraniem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami z Bytomia uratowano stare nagrobki, tworząc z nich pomnik tzw. "Ścianę Płaczu" na nowej nekropolii żydowskiej przy ul. Piekarskiej. Mimo planów zabudowy teren cmentarza przetrwał w formie placu porośniętego trawą, otoczony resztkami drzew.


Nowy cmentarz żydowski w Bytomiu przy ul. Piekarskiej 56 został założony w 1866 r. Przy cmentarzu wybudowano zachowany do dziś neogotycki dom przedpogrzebowy tzw. Bet Tahara. Na cmentarzu można wyróżnić: aleję zasłużonych (grobowce rodzinne Friedaenderów, Löwich, Rosenthalów, Rawarcków), kwaterę dziecięcą z najstarszym nagrobkiem cmentarza, lapidarium w formie "ściany pamięci", z nagrobkami trzech bytomskich rabinów, pomnik Żydów holenderskich, ofiar pracy przymusowej na Śląsku w czasie II wojny światowej. Nagrobki na cmentarzu zostały wykonane z granitów, piaskowca i kamienia wapiennego. Na płaskich kamiennych tablicach nagrobnych zachowały się typowe zdobienia oraz inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim.


Cmentarz żydowski w Chełmnie nad Nerem.


Cmentarz żydowski w Chęcinach.


Nowy cmentarz żydowski w Chmielniku jest drugą z kolei nekropolią w tym sztetlu. Pierwszy znajdował się w okolicy synagogi. Nowy, założony w 1820 roku był zdewastowany w czasie II wojny światowej. Odnowiony został w 2008 r.


Cmentarz żydowski w Choroszczu.


Cmentarz żydowski w Chrzanowie założony na początku XIX w. Na nim znajdują się dwa ohele: rabina Salomona Bochnera oraz rabinów rodu Halberstamów.


Cmentarz żydowski w Cieszanowie.


Cmentarz żydowski w Czeladzi.


Cmentarz żydowski w Częstochowie.


Pozostałość po cmentarzu żydowskim w Czudcu.


Cmentarz żydowski w Dąbrowie Białostockiej.


Cmentarz żydowski w Dąbrowie Tarnowskiej.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Dębicy.


Mogiła zbiorowa Żydów w Dębicy - Las Wolica.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Dobrej.


Cmentarz żydowski w Dobrodzieniu założony z końcem XVII wieku położony jest przy ul. Lublinieckiej, poza miastem, wśród uprawnych pól.


Mogiła w miejscu pochówku rozstrzelanych Żydów w Dobrucowej.


Pozostałości po cmentarzu żydowskim w Dubiecku - żadna z macew nie zachowała się.


Cmentarz w Dukli. Nekropolia złożona z dwóch części - tzw. starego cmentarza, i przylegającego do niego nowego z zachowanymi dwustoma dobrze zachowanymi nagrobkami.


Nowy cmentarz żydowski w Dynowie.


Stary cmentarz żydowski w Dynowie.


Cmentarz żydowski w Dzierżoniowie – kirkut otwarty w 1826 roku. Zachowało się około 100 nagrobków. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1838.


Cmentarz żydowski we Frysztaku założony najprawdopodobniej w XVII wieku, w rejonie dawnych fortyfikacji miejskich, przetrwał w stanie częściowym. Do dziś zachowało się tu około trzydziestu nagrobków, a najstarszy z nich pochodzi z XVIII wieku.


Park miejski w Giżycku. Miejsce po cmentarzu żydowskim.


Nowy cmentarz gliwicki został założony w latach 1902-03 przy ul. Poniatowskiego na powierznchi 1,7 hektara. Przy cmentarzu wybudowano neogotycki dom przedpogrzebowy według projektu wiedeńskiego architekta Maxa Fleischera.


Na starym cmentarzu w Gliwicach położonym przy ul. Na Piasku zachowało się około 500 macew. Powstał w roku 1815, zamknięty został w 1937 r. Po wojnie dewastowany, w domu przedpogrzebowym umieszczono zakład stolarski, następnie świetlicę dziecięcą. Zagrożony likwidacją - w zwiąku z planowaną budową drogi - przetrwał chyba tylko dzięki braku środków finansowych na inwestycję.


Pozostałości po cmentarzu żydowskim w Głogowie Małopolskim. Poprzednio mieścił się tu park miejski.


Cmentarz w Gorlicach. Resztki nekropolii z XVIII w. zniszczonej przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. Miejsce kaźni Żydów gorlickich.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Gródku (podlaskie).


Cmentarz w Grybowie. Ogrodzone pozostałości kirkutu położonego powyżej cmentarza miejskiego.


Cmentarz z mogiłami 1250 pomordowanych w 1942 r. Żydów z Nowego Żmigrodu i Łodzi. Położony jest w Hałbowie, lesie koło Krempnej (Beskid Niski).


Cmentarz wojenny Jagiełła-Niechciałki z mogiłami Żydów z Gniewczyny Łańcuckiej i Kańczugi.


Cmentarz żydowski w Jarosławiu.


Cmentarz żydowski w Jasienicy Rosielnej.


Cmentarz żydowski w Jaśle położony przy ulicy Floriańskiej, w bezpośredniej bliskości ronda i torów kolejowych. Pierwszy pochówek z roku 1903, miejsce kaźni jasielskich Żydów. Po wojnie wystawiono pomnik i macewy pomordowanych. Ogólny stan cmentarza zły. Brak opieki przejawiający się niechlujnym ogrodzeniem, brakiem tablicy informacyjnej, walającymi się gdzie niegdzie śmiećmi.


Cmentarz żydowski w Jaworznie.


Cmentarz żydowski Jedwabne.


Jedwabne. Grób masowy w miejscu dawnej stodoły.


Miejsce po cmentarzu żydowskim w Jezioranach.


Cmentarz żydowski w Jodłowej.


Jordanów. Pozostałości cmentarza żydowskiego.


Cmentarz żydowski w Józefowie.


Cmentarz żydowski w Kamiennej Górze.


Cmentarz żydowski w Katowicach przy ul. Kozielskiej 16 został utworzony w 1868 r. Podczas II wojny światowej naziści częściowo zdewastowali cmentarz. Obecnie, na otoczonym murem cmentarzu, zachowało się ponad 1000 nagrobków m.in. takich zasłużonych dla Katowic rodzin: Goldsteinów, Schalschów, Grünfeldów, Glaserów, Sklareków czy Panofskich oraz grób Jacoba Cohna – rabina katowickiej gminy.


Cmentarz w Kazimierzu. Wyłożona fragmentami macew "ściana płaczu" pęka w środku, co symbolizować ma tragiczny los polskich Żydów. Płyty nagrobne starano się grupować zgodnie z obowiązującym na cmentarzach żydowskich podziałem na kwatery męskie i kobiece, stąd też po lewej umieszczono w większości nagrobki kobiet, po prawej - mężczyzn. Część macew ustawiono po lewej stronie lapidarium. Ściana płaczu w Kazimierzu nad Wisłą


Jedyna pozostałość cmentarza żydowskiego w Kętrzynie - fragment macewy w muzeum miejskim na zamku.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Kłobucku. Teren nieogrodzony, zachowała się jedna, niekompletna macewa.


Cmentarz żydowski w Kłodzku.


Cmentarz żydowski w Kolbuszowej.

Korczyna. Cmentarz żydowski.

Koszyce (Słowacja). Nowy cmentarz żydowski.

Koszyce (Słowacja). Stary cmentarz żydowski.


Doskonale zachowany cmentarz żydowski w Koźminie, położony na obrzeżu miasta.


Kraków - cmentarz żydowski Remuh z grobem Mojżesza Isserlesa zw. Remu.


Kraków - cmentarz żydowski przy ulicy Miodowej. Jedyna czynna nekropolia żydowskiego Krakowa.


Cmentarz żydowski w Krasnobrodzie.

Krasnystaw. Pozostałości cmentarza żydowskiego.


Cmentarz żydowski w Kraśniku.


Cmentarz żydowski w Krośnie.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Krościenku nad Dunajcem. Zachował się jeden jeden nagrobek Kumholtza, Żyda ze Szczawnicy. Nagrobek zastąpił zniszczony i postawiony został po wojnie. Cmentarz przy ul. Sobieskiego, za miastem, po lewej stronie drogi do Nowego Sącza


Cmentarz żydowski w Krynicy-Zdroju.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Krynkach.


Cmentarz żydowski w Krzepicach. Jedno z największych w Europie skupisk macew żeliwnych.


Teren cmentarza żydowskiego w centrum wsi Krzywcza. Zachowały się fragmenty ogrodzenia i kilka uszkodzonych macew. Teren częściowo ogrodzony.



Pozostałości po cmentarzu w Lelowie ze zrekontstruowanym ohelem cadyka.


Cmentarz żydowski w Lesku.


Cmentarz w Leśnicy (pow. Strzelce Opolskie).

Leżajsk. Cmentarz żydowski - ohel cadyka Elimelecha w Leżajsku.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Lipsku.


Łomża. Nowy cmentarz żydowski.


Łomża. Stary cmentarz żydowski.


Nowy cmentarz żydowski w Lubartowie.


Pozostałości starego cmentarza żydowski w Lubartowie.


Stary cmentarz żydowski w Lublinie.


Nowy cmentarz żydowski w Lublinie.


Cmentarz - obóz koncentracyjny na Majdanku w Lublinie.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Lublińcu. Miejsce pochówku dziadków i dwóch braci Edyty Stein.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Łapszach Niżnych, położonych niedaleko Niedzicy i Jeziora Czorsztyńskiego. Cmentarzyk jest w opłakanym stanie. Położony jest w lesie na południowym stoku Spiskiej Magury, w okolicach zakładu drzewnego, przy wjeździe do wsi od strony Niedzicy, nad skarpą prawego brzegu potoku Łapszanka. Otoczony rozpadającym się ogrodzeniem z żerdzi, zawiera fragmenty kilku macew z ledwo czytelnymi napisami.


Cmentarz żydowski w Łęcznej.


Jednym z nagrobków cmentarza z I wojny światowej położonego na przełęczy Magury Małastowskiej jest drewniana macewa Mendla Broda.


Małogoszcz. Niewielki, dobrze zachowany cmentarzyk, całkowicie zarośnięty krzewami.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Miasteczku Śląskim.


Cmentarz żydowski w Miechowie.


Dzięki zachowanym w zbiorach Muzeum Judaistycznego we Frankfurcie nad Menem zdjęciu czterech drewnianych macew, można z całą pewnością stwierdzić, że cmentarz żydowski w Miejscu koło Namysłowa istniał już w 1771 roku. Ostatni znany pochówek odbył się w 1937 roku. W wyniku działań wojennych w 1945 roku część nagrobków została zniszczona. Proces dewastacji postępował także po wyzwoleniu. Już w czasach PRL rozebrano mur cmentarny i skradziono wiele macew.


Pomnik w miejscu cmentarza żydowskiego w Mielcu.


Cmentarz żydowski w Mikołajkach.


Cmentarz w Mikołowie.


Mszana Dolna. Pozostałości cmentarza żydowskiego.


Mszana Dolna. Mogiła zbiorowa 881 Żydów.


Mszana Dolna. Mogiła 22 Żydów.


Cmentarz żydowski w Muszynie.


Myślenice. Pozostałości cmentarza żydowskiego.


Cmentarz żydowski w Namysłowie. Na cmentarzu nie zachowała się żadna macewa, jedynie dwie granitowe bazy nagrobków.


Niebylec. Wzgórze cmentarne na którego szczycie znajdował się cmentarz żydowski. Zniszczony podczas II wojny światowej.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Niedzicy koło Jeziora Czorsztyńskiego w dolinie potoku w lesie za wsią.


Cmentarz żydowski w Niepołomicach.


Niezdrowice. Cmentarz gminy żydowskiej w Ujeździe (woj. opolskie).


Cmentarz żydowski w Nowotańcu.


Cmentarz w Nowym Sączu z ohelem cadyka Chaima Halbersztama.


Pierwszy cmentarz żydowski w Nowym Sączu zamieniony na park. W murku otaczającym zieleń zachowały się dwa fragmenty wmurowanych tu macew.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Nowym Targu przy ul. Jana Pawła II.


Cmentarz żydowski w Nowym Żmigrodzie powstał na początku XVI wieku. Do dziś na powierzchni dwóch hektarów zachowało się wiele macew, niestety w dużej części zniszczonych i połamanych.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Nysie.


Cmentarz żydowski w Oleszycach.


Cmentarz żydowski w Oleśnie położony jest przy ul. Młyńskiej. Nekropolia otoczona jest starym, częściowo zniszczonym murem.


Pozostałości mentarza żydowskiego w Olsztynie.


Cmentarz żydowski w Opolu (ul. Graniczna) założony w 1822 r. jest miejscem spoczynku opolskich rabinów, bogatych kupców, lekarzy, aptekarzy, adwokatów i słynnych przedsiębiorców.


Ostrołęka. Pomnik postawiony w miejscu cmentarza żydowskiego.


Pozostałości cmentarza w Ostrowcu Wielkopolskim położone w sąsiedztwie synagogi.


Cmentarz w Oświęciumiu.


Cmentarz żydowski w Otmuchowie.


Nagrobek żydowski z cmentarza I wojny światowej w Owczarach (Beskid Niski).


Cmentarz żydowski w Pajęcznie - obecnie betoniarnia.


Cmentarz żydowski w Pilicy.


Resztki cmentarza żydowskiego w Pilźnie.


Cmentarz żydowski w Piotrkowie Trybunalskim z nagrobkami z XVIII w.


Stary cmentarz żydowski w Piotrkowie Trybunalskim.


Masowe groby Żydów w Lesie Wolborskim w Piotrkowie Trybunalskim.


Cmentarz żydowski w Piwnicznej.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Pławnie.Chowani tu byli również Żydzi z Gidel.


Cmentarz żydowski w Pokoju (koło Namysłowa) został założony w 1780 roku. Do dziś na jego terenie zachowało się kilkadziesiąt pomników, wykonanych w formie obelisków i macew. Epitafia nagrobne sporządzone są w językach niemieckich i hebrajskim. Zdobienia pomników najczęściej stanowią motywy florystyczne, na niektórych płytach widoczne są ślady polichromii.


Brama cmentarza żydowskiego w Praszce.


Proszowice. Cmentarz żydowski.


Pruchnik. Pomnik postawiony w miejscu egzekucji Żydów.


Prudnik. Cmentarz żydowski.


Mogiła zamordowanych Żydów z Jodłowej w Przeczycy.


Przedbórz. Ohel na cmentarzu w Przedborzu.


Cmentarz żydowski tzw. "nowy" w Przemyślu z 1822 r.Największy w województwie podkarpackim. Na powierzchni ponad pięciu hektarów do dziś zachowało się około dwustu nagrobków orz zbiorowe mogiły ofiar egzekucji Żydów z Przemyśla, Stalowej Woli, Birczy i Lubaczowa.


Cmentarz żydowski tzw. "stary" w Przemyślu. Zachowała się tylko ruina bramy wejściowej. Brak informacji o miejscu pochówku.


Pomnik na dawnym cmentarzu w Przeworsku - obecnie dworzec autobusowy.


Cmentarz żydowski w Pszczynie z domem przedpogrzebowym.


Pomnik w obozie pracy dla Żydów w Pustkowie.


Cmentarz w Pyskowicach. Powstał w 1830 r. zawiera ok. 150 nagrobków. Położony przy drodze z Gliwic do Pyskowic.


Masowe groby pomordowanych w Rabce. Macewy pochodzą zapewne z cmentarza w Jordanowie.


Cmentarz żydowski w Raciborzu. Brak macew, ogrodzenia i jakiejkolwiek informacji o tej niekropolii.


Cmentarz żydowski w Radomsku - został założony w 1816 i znajduje się przy obecnej ul. Przedborskiej. W okazałym ohelu spoczywają cadycy z rodziny Rabinowiczów. Zachowało się kilka tysięcy nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1831. Podczas II wojny światowej na cmentarzu miały miejsce liczne masowe egzekucje ludności żydowskiej.


Cmentarz żydowski w Radomyślu Wielkim.


Rdziostów. Miejsce pomordowanych przez Niemców mieszkańców Sądecczyzny, w tym również nieznanych z imienia i nazwiska Żydów.

Rejowiec. Cmentarz żydowski.


Cmentarz żydowski w Ropczycach.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Rozprzy (26 04 2013). Na wzgórzu, obok cmentarza katolickiego zachowało się kilka podmurówek i jedna przewrócona macewa.


Różan. Cmentarz żydowski.


Cmentarz żydowski w Rybotyczach.


Cmentarz żydowski w Ryglicach.


Cmentarz żydowski w Rymanowie - został założony w połowie XVI wieku, co stawia go na 5 miejscu w Polsce pod względem starości nagrobków. Zachowało się około 800 macew z czego 100 w dobrym stanie. Na szczycie wzgórza znajdują się dwa ohele z grobami cadyków: Mendla i Hirscha.


Prawdopodobne miejsce po cmentarzu żydowskim w Rynie.


Cmentarz żydowski w Rzepienniku Strzyżewskim położony jest na wzgórzu w lesie. Do dziś zachowały się pozostałości starego ogrodzienia oraz kilkadziesiąt nagrobków przedstawiających charakterystyczne dla dla żydowskiej sztuki nagrobnej płaskorzeźby: ręce w geście błogosławienia, świece, dzbany i misy, korony czy ptaki.


Pomnik upamiętniający dawny cmentarz żydowski w Rzeszowie. Obecnie skwer miejski.


Nowy cmentarz żydowski. Zachowały się nieliczne macewy. W czasie II wojny światowej brukowano nimi ulice i rynek w Tyczynie.


Pozostałości cmentarza w Samborze.


Pomnik upamiętniający dawny cmentarz żydowski w Sanoku.


Sawin. Pomnik poświęcony pomordowanym Żydom.


Cmentarz żydowski w Sędziszowie Małopolskim.


Pomnik upamiętniający dawny cmentarz żydowski w Sieradzu.


Pomnik upamiętniający żydów Skalbmierza na terenie cmentarza.


Słomniki. Cmentarz żydowski.


Ohel i pomniki na cmentarzu żydowskim w Sochaczewie.


Nowy cmentarz żydowski w Sokołowie Małopolskim.


Ohel postawiony w miejscu starego cmentarza żydowskiego w Sokołowie Małopolskim.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Sokółce (podlaskie).


Cmentarz żydowski w Sopocie.


Cmentarz żydowski w Sośnicowicach.


Słowacja. Mały cmentarz żydowski, malowniczo położony na stokach góry w okolicy Starej Lubowni.


Piękny i zabytkowy cmentarz w Starym Samborze.


Cmentarz żydowski w Staszowie.


Mogiła pomordowanych Żydów Bobowej i Gorlic w lesie Garbacz w Stróżówce.


Skwer miejski w Strzelcach Opolskich. Miejsce cmentarza żydowskiego.


Nowy cmentarz żydowski w Strzyżowie. Jeden z trzech, który przetrwał lata wojny. Zachowało się niewiele nagrobków.


Skwer miejski założony w miejscu starego cmentarza żydowskiego w Strzyżowie, położonego przy synagodze.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Suchowoli.


Pomnik i zbiorowa mogiła pomordowanych Żydów w Szczawnicy. Obecnie położony na prywatnej posesji, na lewym brzegu Grajcarka.


Cmentarz żydowski w Szczebrzeszynie.


Pomnik cmentarny w Szczekocinach.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Szczercowie na Górze Junga.


Cmentarz żydowski w Szczucinie położony jest po prawej stronie drogi wlotowej do miasta, w pobliży Muzeum Drogownictwa. Do dziś na obszarze około 0,4 ha zachowało się kilkadziesiąt nagrobków, w formie macew zakończonych najczęściej półokrągło oraz stel, wykonanych z piaskowca, wapienia i marmuru.


Cmentarz żydowski w Tarnobrzegu.


Cmentarz żydowski w Tarnogrodzie


Cmentarz w Tarnowie założony w 1583 r. jest jednym z najstarszych i najciekawszych cmentarzy w południowej Polsce. Na powierzchni 3,2 hektara znajduje się około trzech tysięcy zachowanych nagrobków.


Cmentarz żydowski w Tarnowskich Górach. Widok na dom przedpogrzebowy.


Tomaszów Lubelski. Cmentarz żydowski.


Tomaszów Mazowiecki. Cmentarz żydowski.


Cmentarz żydowski w Toszku otoczony jest kamiennym murem. Na cmentarzu pochowani są Żydzi z Toszka i okolicznych miejscowości. Zachowało się 8 stojących macew. Kilkanaście może znajdować się pod bluszczem, którym cały cmentarz jest porośnięty. Na zachowanych nagrobkach widnieje symbolika przedstawiająca ręce błogosławiące i złamane drzewo.


Cmentarz żydowski w Trzebini. Założony w 1815. Na cmentarzu pamiątkowa tablica ku pamięci Żydów zmarłych i zamordowanych w obozie za torami w Trzebini.


Miejsce po cmentarzu w Tuchowie. Na jego terenie wybudowano domy mieszkalne.


Cmentarz żydowski w Tyczynie.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Tykocinie.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Tyrawie Wołoskiej.


Urszulin. Pomnik poświęcony Żydom.


Cmentarz żydowski w Ustrzykach Dolnych.


Cmentarz w Wadowicach.


Cmentarz w Warszawie przy ul. Okopowej.


Podczas II wojny światowej, w lasach między Warzycami a Sieklówką naziści zgładzili około pięciu tysięcy Polaków i osób pochodzenia żydowskiego. Między innymi w dniu 29 września 1942 r. Niemcy przeprowadzili tu egzekucję 850 Żydów z getta w Jaśle. Zwłoki zamordowanych są pogrzebane w 32 zbiorowych mogiłach. Wśród zamordowanych znajdował się rabin Chune Halbersztam z Kołaczyc.


Wasilków. Cmentarz żydowski


Węgorzewo - miejsce po cmentarzu żydowskim.


Cmentarz żydowski w Wielopolu Skrzyńskim.


Stary XVII-wieczny cmentarz w Wielowsi. Do dziś zachowało się około 250 nagrobków. Najstarsza macewa pochodzi z 1722 roku i jest to nagrobek pierwszego żydowskiego mieszkańca Wielowsi, Jonatana Blocha.


Wiślica. Tablica pamiątkowa na ogołoconym z macew cmentarzu żydowskim.


Cmentarz żydowski w Nowym Wiśniczu położony jest na wzgórzu, przy drodze do Limanowej.


Włodawa. Cmentarz żydowski, obecnie park.


Włoszczowa - tablica upamiętniająca miejsce cmentarza żydowskiego.


Wodzisław Śląski - pamiątkowa tablica w miejscu cmentarza żydowskiego przekształconego w cmentarz żołnierzy rosyjskich.


Wojsławice. Cmentarz żydowski.


Pomnik upamiętniający Żydów Wolbromia na terenie cmentarza.


Cmentarz w Wołczynie położony jest przy ulicy Byczyńskiej, na granicy miasta. Ogrodzony nowym murem z pomnikiem od społeczeństwa Wołczyna


Wrocław. Cmentarz żydowski przy ul. Ślężnej.


Wrocław. Cmentarz na Przedmieściu Świdnickim przy ul. Claassenstrase, nieistniejący. Zachowała się jedynie macewa wmurowana obecnie w ścianę kościoła św. Maurycego.


Cmentarz żydowski w Zabrzu został założony w 1872. Działka na cmentarz została podarowana gminie żydowskiej przez księcia Guido Henckela Donnersmarcka. Pogrzeby odbywały się tutaj od 1872 r. do 1954. Wielokrotnie dewastowany, również w latach 90-tych ubiegłego wieku.


Cmentarz Wielkiej Wojny w Zakliczynie. Jedyny cmentarz żydowski, zachowany w stanie prawie nie naruszonym. Na mogiłach stoją kamienne stele grupowane w triady. Na każdej stali umieszczono "Gwiazdę Dawida". Pochowanych jest tutaj 11 żołnierzy armii austro - węgierskiej oraz 1 żołnierz rosyjski, wszyscy wyznania żydowskiego. Na pomnikach widnieją daty śmierci 13. 01. 1914 r. oraz 08.06.1915 r.


Ogrodzony teren cmentarza w Zakopanem. Na cmentarzu nie zachowała się ani jedna macewa.


Pozostałości cmentarza żydowskiego w Zamościu


Miejsce po starym cmentarzu żydowskim w Zamościu.


Pozostałości cmentarza w Zatorze.


Cmentarz żydowski w Zawichoście.


Brama cmentarna w Zawierciu-Kromołowie.


Cmentarz żydowski w Zborovie koło Bardziejowa (Słowacja).


Cmentarz żydowski w Zwierzyńcu.


Cmentarz żydowski w Żabnie.


Jeden z trzech niegdyś istniejących cmentarzy żydowskich w Żarkach (Jura Krakowsko-Częstochowska).


Cmentarz żydowski w Żarnowcu k/Miechowa.


Żółkiewka. Pomnik upamiętniający Żydów Żółkiewki.


Żory. Cmentarz żydowski.