Porfir – magmowa skała wulkaniczna posiadających strukturę porfirową. Wyróżnia się porfiry: kwarcowe – należące do grupy skał kwaśnych, charakteryzujące się występowaniem jasnych prakryształów kwarcu oraz bezkwarcowe – należące do grupy skał obojętnych zawierające prakryształy skaleni, piroksenów i amfiboli. Krystalizacja skał porfirowych - kwarcowych odbywała się w dwóch etapach. Początkowa krystalizacja miała miejsce w głębi ziemi, więc minerały zastygające w najwyższej temperaturze budują duże kryształy. Następnie w wyniku wybuchu wulkanu częściowo wykrystalizowana magma wydostaje się na powierzchnię ziemi, gdzie odbywa się szybka krystalizacja pozostałych minerałów - przybierają one postać skrytokrystaliczną. Porfir wydobywany obecnie w kopalni portfiru w Zalasie w Małopolsce w okolicach Krakowa używany był do produkcji kostki brukowej. Znane wystąpienia porfiru które są eksploatowane okresowo, wydobycia zaniechano bądź rozpoznano szczegółowo: Uniemyśl, Lubrza, Chełmczyk, Lubawka, Lubawka II, Ptaszków, Uniemyśl, Boguszów, Chełmiec i Mniszek, Gorce (wszystko Sudety) oraz Miękinia-Wschód, Zalas I (region krakowski).