DOM RODZINY WEINBERGER - GRODZKA 2

Adresy: Grodzka 2 (1945 r.), Piłsudskiego 62 (1939), Grodzka 79 (1850) Południową stronę ulicy Grodzkiej rozpoczyna okazały, piętrowy budynek należący do rodziny Berty i Altera Weinbergerów. W domu mieściła się piwiarnia i bank (właściciel był bankowcem). Pinkas Josefstahl prowadził tu fabrykę cukierków "Józefina", wypiekano także macę. Możliwe, że przez jakiś czas w budynku mieściła się siedziba PP (policji polskiej, tzw. "granatowej"). Alter Lisze Weinberger syn Mendla i Ryfki Schönberg w roku 1928 przewodniczył ortodoksyjnej partii żydowskiej - Aguda Isroel w Bieczu. Od 13 maja 1939 r. wraz z Abrahamem Gärtnerem był radnym rady miejskiej do 1939 r. i członkiem komisji budżetowej rady miejskiej w Bieczu. Żona Berta była córką Eljasza Matznera i Gitli z domu Trachman w Dukli. Z zawodu zapewne była księgową. Małżeństwo zawarto 28 grudnia 1930 r. w Dukli. Weinbergerowie mieli czworo dzieci: Jakuba (ur. 22 VIII 1932), Sarę, Helenę (Chaja) i Salomeę (ur. 19 IV 1934). Lokatorami domu Weinberga byli bracia Pinkas i Josef Josefstahlowie. Pinkas, cukiernik i urzędnik prywatny ożenił się z Laną Durst, córką Michaela Leiba Dursta i Sary Breindli z d. Altman w Gorlicach, z którą miał troje dzieci: Markusa, Esiga (25 12 1938), Gitlę Rejzlę. Gitla urodziła się 18 III 1941 i była jednym z ostatnich dzieci, które przyszły na świat w getcie. Pinkas Josefstahl zginął w obozie Płaszów. Część rodziny wojnę przeżyła na terenach zajętych przez ZSRR. Dwie córki Josefa Josefstahla: Janka (ur. 27 02 1917r. ) i Róża (Soszana) wróciły do Polski w mundurach żołnierzy II Armii WP. Po krótkim pobycie w Bieczu wyjechały na tzw. Ziemie Odzyskane. Janka wyszła za mąż za wojskowego Abrama Asta (za udział w walce otrzymał Krzyż Walecznych), za męstwo w walce z Niemcami odznaczona została Srebrnym Krzyżem Zasługi i Odznaką Kościuszkowską, uzyskała awans na stopień podporucznika. Później - zapewne przez Niemcy - siostry wyjechały do Izraela. Na zdjęciu uratowani z zagłady: Janka (Jenta) Josefstahl - później Ast i Aron Götz. Zdjęcie wykonano na posesji Natana Steina przy rynku. W kamienicy Weinbergera lokatorami była też rodzina Wasserstrumów: Markus Akiwa i jego żona Breindla, córka Pinkasa Kurza i Gitli z Schönbergów. Markus Akiwa w lipcu 1942 r. wywieziony został do obozu w Prokocimi, skąd uciekł i schronił się o swojego byłego pracownika Makowca z Rozembarku. Tam, wspólnie z Naftalim Kurzem został zastrzelony przez Wincentego Wątorowskiego. W powojennym wykazie mienia pożydowskiego sporządzonym w 1945 r. na potrzeby władz powiatowych tak opisano dawną siedzibę rodziny Weinbergerów: Właściciel Weinberger Alter i tow., wyznania mojżeszowego, narodowości żydowskiej, adres Piłsudskiego 62. Ogródek 15 m kwadratowych. Dom mieszkalny piętrowy, murowany, kryty blachą długości 15,20, szer. 24,30 m. 14 pokoi, 6 kuchen, 2 sklepy, 4 komórki, 1 chlew i 3 piwnice. W czasie wojny był w zarządzie powierniczym Liegenschaftast Jaslo. Od listopada 1944 r. zamieszkały przez M. E. z Poznania, P. A. z Biecza. 16 stycznia 1945 r. w domu zamieszkała M. R. z Biecza, a od 1 lutego tego samego roku M. K. ze Żmigrodu i F. R. ze Lwowa. Ponadto Alter Weinberger był właścicielem realności w Bieczu Belnej nr 540 składającej się z domu mieszkalnego, drewnianego, parterowego, krytego dachówką złożonego z 1 pokoju i kuchni. W skład gospodarstwa wchodziła też stodoła i 3 morgi ziemi. Dom i kawałek ziemi - w zamian za prace polowe - dzierżawiła T. W.