PRZEDMIOTY KULTURY ŻYDOWSKIEJ
Życie żydowskie było mierzone cyklem tygodniowym wyznaczanym przez szabat, siódmy dzień odpoczynku. W tym dniu ojciec rodziny wygłasza błogosławieństwo nad kielichem wina. Modlitwa ta nazywa się kidusz. Odmawia się ją w piątki i soboty oraz po modlitwach przedpołudniowych w sobotę i święta. Do wina używane są specjalne kieliszki (czarki), przeważnie srebrne, nazywane od modlitwy kiduszowymi. Pokazany na zdjęciu kielich kiduszowy spełnia obecnie, w jednym z mieszkań, prozaiczną rolę ozdobnej osłony przewodów elektrycznych w lampie. Nikt nie zna jego historii, nie wiadomo nawet jak i kiedy stał się elementem żyrandola.
W jednym z żydowskich domów znaleziono ukryte pod powałą tajemnicze, uszkodzone naczynie (bez pałąka) mogące pełnić szereg funkcji. Mogło to być naczynie na kadzidło, z którego podczas ceremonii pożegnania szabatu (Hawdala) domownicy wąchali wonne zioła. W ten sposób Żydzi pocieszali swoją duszę zmartwioną odejściem szabatu (zioła przechowuje się w naczyńku zwanym besaminka, hebr. besamin – wonność). Równie dobrze mogło to być naczynie do zanoszenia etrogu do bożnicy na święto Sukot. Miało kształt owocu lub miseczki. Biedniejsi Żydzi używali do przenoszenia cytrusowego owocu drewnianych skrzyneczek. Funkcję naczyń na etrog pełniły też niekiedy srebrne cukiernice. Wreszcie mogła to być rzeczona cukiernica, która ozdabiała szabatowy stół.
Lampa chanukowa trafiła do właścicielki pod koniec lat 80. Zakupiona została od handlarza z Biecza, który zapewniał, że pochodzi z tego miasta. Jest jedną z niewielu pamiatek po Żydach Biecza. Chanukowa lampa (hebr. chanukija) to świecznik używany w czasie świąt Chanuki. Na podłużnej listwie zamocowanych jest osiem naczynek na oliwę, nad głową lwa znajduje się mocowanie na świeczkę, która zwana jest szamesem (posługaczem). Od niej zapala się chanukiję codziennie, po zachodzie słońca, zaczynając od lewej jego strony i dodając każdego dnia jedno światło więcej. Poniżej figury lwa umieszczono stosowny, hebrajski napis: „zapalać światło/lampkę chanukowe/ą”. Jest to zapewne nawiązanie do jednego z błogosławieństw wypowiadanych przed zapalaniem poszczególnych świec/palników chanukiji.
Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król świata, który uświęcił nas Swoimi przykazaniami i nakazał nam zapalać światła chanukowe.
Baruch Ata Haszem, Eloheinu melech haolam, aszer kidszanu bemicwotaw, weciwanu lehadlik ner szel Chanuka.
W zbiorach Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu znajduje się reflektor - fragment świecznika chanukowego. Na mosiężnej blasze wytłoczone są wizerunki dwóch lwów podtrzymujących menorę - siedmioramienny świecznik, będący jednym z najważniejszych żydowskich symboli religijnych.
Życie żydowskie było mierzone cyklem tygodniowym wyznaczanym przez szabat, siódmy dzień odpoczynku. W tym dniu ojciec rodziny wygłasza błogosławieństwo nad kielichem wina. Modlitwa ta nazywa się kidusz. Odmawia się ją w piątki i soboty oraz po modlitwach przedpołudniowych w sobotę i święta. Do wina używane są specjalne kieliszki (czarki), przeważnie srebrne, nazywane od modlitwy kiduszowymi. Pokazany na zdjęciu kielich kiduszowy spełnia obecnie, w jednym z mieszkań, prozaiczną rolę ozdobnej osłony przewodów elektrycznych w lampie. Nikt nie zna jego historii, nie wiadomo nawet jak i kiedy stał się elementem żyrandola. W jednym z żydowskich domów znaleziono ukryte pod powałą tajemnicze, uszkodzone naczynie (bez pałąka) mogące pełnić szereg funkcji. Mogło to być naczynie na kadzidło, z którego podczas ceremonii pożegnania szabatu (Hawdala) domownicy wąchali wonne zioła. W ten sposób Żydzi pocieszali swoją duszę zmartwioną odejściem szabatu (zioła przechowuje się w naczyńku zwanym besaminka, hebr. besamin – wonność). Równie dobrze mogło to być naczynie do zanoszenia etrogu do bożnicy na święto Sukot. Miało kształt owocu lub miseczki. Biedniejsi Żydzi używali do przenoszenia cytrusowego owocu drewnianych skrzyneczek. Funkcję naczyń na etrog pełniły też niekiedy srebrne cukiernice. Wreszcie mogła to być rzeczona cukiernica, która ozdabiała szabatowy stół. Lampa chanukowa trafiła do właścicielki pod koniec lat 80. Zakupiona została od handlarza z Biecza, który zapewniał, że pochodzi z tego miasta. Jest jedną z niewielu pamiatek po Żydach Biecza. Chanukowa lampa (hebr. chanukija) to świecznik używany w czasie świąt Chanuki. Na podłużnej listwie zamocowanych jest osiem naczynek na oliwę, nad głową lwa znajduje się mocowanie na świeczkę, która zwana jest szamesem (posługaczem). Od niej zapala się chanukiję codziennie, po zachodzie słońca, zaczynając od lewej jego strony i dodając każdego dnia jedno światło więcej. Poniżej figury lwa umieszczono stosowny, hebrajski napis: „zapalać światło/lampkę chanukowe/ą”. Jest to zapewne nawiązanie do jednego z błogosławieństw wypowiadanych przed zapalaniem poszczególnych świec/palników chanukiji.
Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król świata, który uświęcił nas Swoimi przykazaniami i nakazał nam zapalać światła chanukowe.
Baruch Ata Haszem, Eloheinu melech haolam, aszer kidszanu bemicwotaw, weciwanu lehadlik ner szel Chanuka. W zbiorach Muzeum Ziemi Bieckiej w Bieczu znajduje się reflektor - fragment świecznika chanukowego. Na mosiężnej blasze wytłoczone są wizerunki dwóch lwów podtrzymujących menorę - siedmioramienny świecznik, będący jednym z najważniejszych żydowskich symboli religijnych.
|