PRZEDMIOTY KULTURY ŻYDOWSKIEJ TAŁES - TALIT Tałes, tilit (jidysz, hebr.) – szal modlitewny, używany przez żydowskich mężczyzn razem z filakteriami podczas porannych modlitw. Zwyczaj noszenia t. wiązał się z obowiązkiem spełnienia przepisu biblijnego, nakazującego wiązanie frędzli (cyces) na krańcach szat. Przy nakładaniu t. błogosławi się Boga, który uświęcił swój lud przykazaniami i polecił mu „okrywać się w cyces”. Dlatego najważniejszym elementem w t. są nitki cyces, bez których t. byłby niezdatny do użytku. Szal szyty jest z białej materii – wełny, bawełny lub jedwabiu. Na pamiątkę barwienia w czasach biblijnych nitek cyces na kolor niebiesko-fioletowy (tchelet), t. ozdabia się poprzecznymi pasami w kolorze niebieskim (symbolizującym kolor niebios, preferowanym w końcu XIX w. przez chasydów, związanych z G.Ch. Leinerem z Radzynia Podlaskiego, a także współcześnie) lub czarnym. Na górną krawędź t. naszywa się atarę. Sidur został w czasie wojny zakopany w ziemi koło cegielni w Bieczu. Po wykopaniu "wyjechał" do Izraela, w 75. rocznicę zagłady Żydów Biecza został przekazany do tworzącej się sali pamięci przez Helenę Kurz. (źródło: http://www.jhi.pl/psj/tales).