NAZWISKO I IMIĘ | NOTKA BIOGRAFICZNA | 1ZDJĘCIE |
AGNON SZMUEL JOSEF | Pisarz, w 1966 r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla, pierwszą w historii literatury hebrajskiej. Urodził się w Buczaczu, w Galicji. | 1 |
BERGSON HENRI LOUIS | Francuski filozof, otrzymał literacką Nagrodę Nobla. Jego ojciec, Polak, wywodzący się z rodziny chasydów, był pianistą i kompozytorem, uczniem Chopina. | 1 |
BEN-GURION DAWID | Urodzony w Płońsku (jego dom istnieje do dzisiaj) współtwórca państwa Izrael.To jemu powierzono odczytanie Deklaracji Niepodległości 14 maja 1948 r. | 1 |
BRANDSTAETTER ROMAN | Pisarz urodzony z Tarnowie (rodzina wywodzi się z Brzeska). W trakcie wojny wyjechał do Palestyny, skąd powrócił w 1948 roku do kraju. | 1 |
BRZECHWA JAN (pierw. Lesman Jan Wiktor) | Autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumacz literatury rosyjskiej. | 1 |
CHARPAK GEORGES | Urodzony w Polsce, w rodzinie żydowskiej jako Jerzy Charpak, w 1992 roku otrzymał Nagrodę Nobla z fizyki za wkład w dziedzinie opracowania detektorów cząstek.
| 1976 |
CZERNIAKÓW ADAM | Prezes warszawskiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w czasie II wojny światowej.Popełnił samobójstwo, w liście pożegnalnym napisał "żądają, bym własnymi rękami zabijał dzieci swego narodu. Nie pozostaje mi nic innego jak śmierć" | 1 |
DOW BER | Przywódzca chasydzki z Międzyrzeca. | 1 |
ESTERKA | Słynąca z urody Żydówka, według kronikarza Jana Długosza ukochana (kochanka) króla Kazimierza Wielkiego. Według podań Esterka mieszkała na zamku w Łobzowie pod Krakowem. Na dziedzińcu zamkowym pokazują kopiec, w którym ma się znajdować jej mogiła. | 1 |
FITELBERG GRZEGORZ | Skrzypek, kompozytor, pedagog.Był dyrygentem Filharmonii Warszawskiej, Opery Wiedeńskiej, teatru operowego w Sankt Petersburgu. Twórca wielkości Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (orkiestra nosi jego imię). | 1 |
FORD ALEKSANDER (pierw. Lifszyc Mosze) | Polski reżyser filmowy, twórca filmów Ulica Graniczna, Mlodość Chopina, Krzyżacy. W 1970 r. wyemigrował do Izraela, gdzie nakręcił film o Januszu Korczaku oraz adaptację Pierwszego kręgu Sołżenicyna | 1 |
FUNK KAZIMIERZ | Syn warszawskiego dermatologa, biochemik odkrywca witamin. Utworzył nazwę witamina od łacińskiego słowa: "vita"-życie i terminu "amina" - związek zawierający grupę aminową.. | 1 |
GOLDWYN SAMUEL | Amerykański producent filmowy. urodził się jako Szmul Gelbisz w Warszawie. Współtwórca wytwórni filmowej Paramount. | 1 |
HANIN RYSZARDA (pierw. Hahn Ryszarda) | Aktorka teatralna i filmowa. | 1 |
HAS WOJCIECH JERZY | Reżyser filmowy: Sanatorium pod klepsydrą, Rękopis znaleziony w Saragossie, Pożegnania, Szyfry, Lalka. | 1 |
HERLING-GRUDZIŃSKI GUSTAW | Prozaik, krytyk literacki, eseista i publicysta. | 1 |
HEN JÓZEF | Pisarz, twórca powieści, scenariuszy filmowych, reportaży i wierszy. Liczne opowiadania zostały opublikowane w tomach: Krzyż walecznych, Bokser i śmierć. Jest autorem scenariuszy do filmów: Życie Kamila Kuranta i Królewskie sny. | 1 |
HIRSZFELD LUDWIK | Słynny bakteriolog i immunolog. Twórca seroantropologii. | 1 |
HOFFMAN JERZY | Urodzony w Krakowie, wychowany w Gorlicach reżyser filmowy. Twórca takich filmów jak: Ogniem i mieczem, Potop, Znachor, Stara baśn. Kiedy słońce było bogiem. | 1 |
HOFFMANN ROALD | Urodzony w Polsce profesor chemii, laureat nagrody Nobla z 1981 r. "za teorię niezależnych reakcji chemicznych". | 1 |
HOFSTADTER ROBERT | Amerykański fizyk (rodzice pochodzili z Polski), laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki w roku 1961 za pionierskie badania rozpraszania elektronu w jądrach atomowych i dokonane na tej drodze odkrycia związane ze strukturą nukleonów.
| 1976 |
HUBERMAN BRONISŁAW | Urodzony w Częstochowie wirtuoz skrzypiec, gorący propagator muzyki polskiej. | 1 |
ISSERLES MOJŻESZ | Rabin, specjalista prawa religijnego i kodyfikator prawa w Polsce. | 1 |
JOSELEWICZ BEREK | Patriota polski, żołnierz powstania kościószkowskiego i napoleońskich Legionów Polskich. Poległ w bitwie z austriackimi huzarami pod Kockiem. | 1 |
KACENELSON ICCHAK | Poeta tworzący w języku hebrajskim i jidysz. Twórca poematu "Pieśń o zamordowanym narodzie żydowskim".. | 1 |
KANTOR TADEUSZ MARIA | Teoretyk sztuki, reżyser, pisarz i aktor.Twórca teatru Cricot 2, który wystawił - pierwszy po wojnie - dramat Stanisława Ignacego Witkiewicza "Mątwa" (zakazanego w czasach stalinizmu). | 1 |
KIEPURA JAN WIKTOR | Pochodzący z Sosnowca (matka Miriam Neuman) śpiewak operowy i aktor filmowy. | 1 |
KOPALIŃSKI WŁADYSŁAW (pierw. Sterling Jan) | Leksykograf, tłumacz, twórca m.in. "Słownika mitów i tradycji kultury". | 1 |
KOSIŃSKI JERZY(pierw. Lewinkopf Josek) | Urodzony w Łodzi pisarz, autor "Malowanego ptaka", książki która wywołała kontrowersje w świecie literackim. Dla jednych to przekształcenie pamięci o Zagładzie Żydów w "przemysł Holokaust", dla innych Kosiński to pisarz, który aby ukazuć Holokaust w sposób możliwie dramatyczny, odszedł od zasad realizmu". | 1 |
KRALL HANNA | Córka Salomona i Felicji Jadwigi z Richoldów przeżyła Holokaust (jej rodzice zginęli) dzięki pomocy ok. 45 osób, m. in. sióstr albertynek. Pisarka, która reportażem-wywiadem z Markiem Edelmanem "Zdążyć przed Panem Bogiem" zapoczątkowała w Polskiej literaturze przełom w sposobie opowiadania o Zagładzie. Jest mistrzynią reportażu. | 1 |
KRAMSZTYK ROMAN | Malarz i rysownik. Potomek szanowanych rodzin żydowskich - Kramsztyków i Fajansów, należącyych do elitarnej społecznośći warszawskich asymilatorów. Uważał się za Polaka i polskiego artystę. Tematy żydowskie w jego twórczości pojawiły się dopiero w czasie II wojny światowej. Pomimo tego w recenzjach z jego wystaw publikowanych w latach trzydziestych w prasie endeckiej podkreślano przede wszystkim jego żydowskie pochodzenie i zarzucano obcą polskiemu duchowi twórczość. Studiował w Krakowie, Monachium, wiele lat mieszkał w Paryżu. Odmówił pomocy w ukryciu się po "aryjskiej stronie". Zastrzelony został podczas tzw. Wielkiej Akcji w warszawskim getcie. | 1 |
KRONENBERG LEOPOLD | Finansista, pionier transportu rzecznego i kolejowego. Patriota, wielki filantrop. | 1 |
LEM STANISŁAW | Publicysta, prozaim, eseista. Urodzony we Lwowie w zasymilowanej rodzinie polsko-żydowskiej. Najsłynniejszy pisarz gatunku literackiego "science fiction". W stanie wojennym wyjechał do Australii, skąd powrócił do Krakowa w 1989 r. | Leksykograf, tłumacz, twórca m.in. "Słownika mitów i tradycji kultury". | 1 |
LEMKIN RAFAŁ | Urodzony we wsi Bezwodne na Grodzieńszczyźnie prawnik, autor Konwencji w sprawie Zapobieganie i Karania Zbrodni Ludobójstwa. Doradca sędziego Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych, Roberta Jacksona, głównego amerykańskiego oskarżyciela w procesie norymberskim. Lemkin traktował konwencję jako epitafium na grobie matki i 40 członków jego rodziny, którzy zginęli w Zagładzie.Twórca pojęcia "ludobójstwo" | 1 |
LEŚMIAN BOLESŁAW (pierw. Lesman Bolesław. | Jeden z największych współczesnych poetów polskich, autor Sadu rozstajnego, Łąki, Klechd Sezamowych, Przygód Sinbada. Brat stryjeczny Jana Brzechwy, który przyjął pseudonim Brzechwa, bo - jak to opisał jeden z krewnych - "dwóch poetów o tym samym nazwisku na tak mały kraj jak Polska, to za wiele". | 1 |
MICHELSON ALBERT ABRAHAM | Urodzony w 1852 r. w Strzelnie, Kujawy, amerykański fizyk polskiego pochodzenia. W 1907 r. dostał Nagrodę Nobla za konstrukcję precyzyjnych instrumentów optycznych i pomiary w dziedzinie spektroskopii i metrologii przy ich użyciu tzw. interferometr Michelsona, | 1 |
MORGENSTERN JANUSZ | Urodzony w Mikulińcach koło Tarnopola reżyser i producent filmowy w czasie wojny ukrywał się u znajomych i w lesie. Twórca i producent takich filmów i seriali jak: Jowita, Stawka większa niż życie, Kolumbowie, Korczak. | 1 |
MORTKOWICZ JAKUB. | Księgarz i wydawca pochodzący z Opoczna. Twórca - wspólnie z Janem Gebethnerem - Polskiego Towarzystwa Księgarń Kolejowych "Ruch", składającego się z sieci kiosków oferujących głównie prasę i tytoń na dworcach kolejowych. Organizator metod handlu książką stosowanych do dziś. Założyciel takich serii wydawniczych jak: Pod Znakiem Poetów, Ksążnica Wielkich Pisarzy Cudzioziemskich, Panteon, Świat Książki, Dzieje Sztuki w Polsce, Arcydzieła Malarstwa Klasycznego. Ufundował Marii Dąbrowskiej stypednium na pisanie Nocy i dni, ze Stefanem Żeromskim podpisał umowę na wydanie zbiorowe jego dzieł. | 1 |
MUNK ANDRZEJ | Reżyser filmowy, którego ojciec był potomkiem zasymilowanych Żydów. Twórca takich arcydzieł filmowych jak: Eroica, Człowiek na torze, Zezowate szczęście.Zginął w wypadku samochodowył w trakcie kręcenia filmu Pasażerka. | 1 |
NUSSBAUM HENRYK | Wybitny neurolog, prezes towarzyszenia Lekarzy Polskich, pod koniec życia zgłosił akces do wyznania rzymsko-katolickiego | 1 |
PIPES RICHARD EDGAR | Sowietolog, doradca prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Regana. Urodzony w Cieszynie w zasymilowanej rodzinie lwowskiej. Przez sowietologów krytykowany był za przedwczesne i nieuzasadnione zapowiedzi upadku Rosji sowieckiej. | 1 |
POLAŃSKI ROMAN (pierw. Liebling Raymond Roman) | Urodzony w Paryżu, dzieciństwo spędził w Polsce. W czasie wojny najpierw w krakowskim getcie, później przechowywany u polskiej rodziny we wsi Wysoka koło Wadowic.Matka zamordowana, ojcu udało się przeżyć Auschwitz. Reżyser filmowy, aktor, producent filmowy. Twórca m.in. takich filmów jak: Nóż w wodzie, Chinatown, Frantic, Pianista. | 1 |
RABI ISIDOR ISAAK | Urodzony w Rymanowie koło Krosna amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla za metodę rezonansową obserwacji własności magnetycznych jąder atomowych. | 1 |
REICHSTEIN TADEUSZ | Urodzony w 1897 we Włocławku biochemik szwajcarski pochodzenia polskiego. Za prace dotyczące chemicznej struktury i biologicznego działania hormonów kory nadnercza w 1950 r. otrzymał Nagrodę Nobla (wspólnie z Ph.St. Henchem i E.C. Kendallem). | 1 |
RINGELBLUM EMANUEL | Historyk Holocaustu. Urodzony w Buczaczu, gimnazjum ukończył w Nowym Sączu, z powodu numerus clausus nie został przyjęty na studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim. W getcie warszawskim działał w Żydowskiej Samopomocy Społecznej. Twórca zespołu badawczego Oneg Szabat (Radość soboty), którego celem było gromadzenie dokumentacji losów żydów w czasie II wojny światowej. Po krótkim pobycie w obozie w Trawnikach ukrywał się po stronie aryjskiej. Na skutek denuncjacji rozstrzelany wraz z żoną Judytą i synem Urim. Archiwum Ringelbluma przetrwało zakopane w bańskach na mleko na terenie getta w 3/4, jednej części nie udało się odnaleźć. W 1999 r. archiwum zostało wpisane na listę Pamięć świata, stworzoną przez UNESCO, zawierającą najważniejsze dokumenty pisane, dźwiękowe i filmowe, które obrazują historię świata. | 1 |
ROTBLAT JÓZEF | Laureat Pokojowej Nagrody Nobla, współzałożyciel pacyficznego ruchu naukowców Pugwash. urodził się w Warszawie w rodzinie kupca papierniczego. Fizyk i radiobiolog, pracował przy projekcie budowy bomby atomowej w Los Alamos, z którego wycofał się, kiedy stało się jasne, że Niemcy nie nie będą jej posiadać. Do końca życia mówił po polsku o podkreślał swoje związki z Polską. | 1 |
RUBINSTEIN AKIBA | Powszechnie uważany za najlepszego szachistę świata ze względu na brak majątku i następujące po sobie okresy załamania nerwowego nie mógł stanąć w szranki o mistrzostwo świata z ówczesnym arcyszachistą Jose Raulem Casablancą. Urodzony w Stawiskach koło Łomży wielokrotnie reprezentował barwy Polski. W 1930 r. kierował polską reprezentacją na trzeciej szachowej olimpiadzie w Hamburgu, przyczyniając się do zdobycia przez drużynowego mistrzostwa świata. | 1976 |
RUBINSTEIN ARTUR | Wirtuoz-pianista, kompozytor z Łodzi. Żywił wielki sentyment do Polski i swojego rodzinnego miasta. Propagował muzykę Chopina, Paderewskiego i Szymanowskiego, był ambasadorem polskiej kultury. Po wydaniu ustaw antysemickich odmówił występów w Niemczech i Włoszech. Konsekwentnie do końca swojej kariery nie wystąpił w Niemczech. | 1976 |
RUBINSTEIN HELENA (pierw. Rubistein Chaja) | Twórczyni imperium kosmetycznego. Mieszkała kolejno w Krakowie, Sydney, Paryżu, Wiedniu, Londynie, Nowym Jorku, Izraelu, wszędzie zakładając fabryki i salony kosmetyczne. Mawiała, że nie ma kobiet brzydkich, są tylko leniwe. Wprawdzie do Polski nigdy nie powróciła, ale sprawy polskie ją interesowały. Wspomagała m.in. Jana Lechonia. Właścicielka kolekcji obrazów Modiglianiego, Pabla Picassa, Henri Matissea, Salvadora Dali. | 1976 |
RUMKOWSKI CHAIM MORDECHAJ | "Król Chaim", przewodniczący Starszeństwa Żydów, władzca getta łódzkiego. Postać niejednoznaczna, która podjęła współpracę z Niemcami w celu ocalenia maksymalnej liczby mieszkańców żydowskiej części Łodzi. Pozorna racjonalność wyboru mniejszego zła, w zderzeniu z niemieckim planami ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej zakończyła się niepowodzeniem. Sam Rumkowski - wysłany w ostatniej fazie istnienia geta do Auschwitz - został zamordowany. | 1976 |
SCHALLY ANDREW v. | Urodził się w Wilnie, w Polsce, pochodzenia polsko - austro - wegiersko - francusko - szwedzkiego. Nagroda Nobla 1977 w dziedzinie medycyny. Wybitny endokrynolog, badacz i lekarz jednocześnie | 1 |
SCHULZ BRUNO | Pochodzący z Drohobycza pisarz, malarz, grafik, nauczyciel. Twórca takich dzieł jak Sanatorium pod Kepsydrą, Sklepy cynamonowe przez pewien czas związany był z Zofią Nałkowską, współpracował z Witkacym, Gombrowiczem, Staffem, Tuwimem. Zginął zastrzelony na ulicy swojego miasta w przeddzień wyjazdu na "aryjską stronę" do Warszawy. | 1976 |
SINGER ISAAC BASHEVIS | Urodzony w Polsce prozaik piszący w języku jidysz. Mistrz krótkich opowiadań. w 1978 r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla. | 1976 |
SINGER PEREL | Najmłodsza córka Hirsza, karczmarza ze wsi Bronowice pod Krakowem była pierwowzorem Racheli z Wesela Stanisława Wyspiańskiego (20 listopada 1900 r. była na weselu swojej sąsiadki i koleżanki Jadwigi Mikołajczykówny z Lucjanem Rydlem). Dzięku gronu przyjaciół przeżyła wojnę ukrywając się w Bronowicach i w Warszawie. | 1976 |
SIROTA GERSZON | "Król kantorów", "żydowski Caruso" urodził się na Podolu, ską przeniósł się do Odessy. W Wielkiej Synagodze w Warszawie - gdzie objął stanowisko nadkantora - śpiewał nie tylko dla wiernych, jego koncertów słuchali w synagodze przedstawiciele świata artystycznego i członkowie rządu z premierem Felicjanem Sławoj-Sładkowskim na czele. Mimo ofert scen operowych całego świata został wierny synagodze. Po pobycie w Ameryce, w 1939 roku powrócił do Polski kontynuując działalność koncerową w Wielkiej Synagodze na Tłomackiem. Spłonął z całą rodziną w swoim domu podczas powstania w getcie.. | 1976 |
SŁONIMSKI ANTONI | Poeta, krytyk teatralny, felietonista, satyryk. Wraz z Julianem Tuwimem i Janem Lechoniem założył kabaret literacki Pikador, a rok później był jednym z twórców grupy literackiej Skamander. Wojnę przeżył na uchodźctwie, po wyzwoleniu w Polsce wybrany na prezesa Związku Literatów Polskich. Pochowany w Laskach k/Warszawy | 1976 |
STEINHAUS HUGO DIONIZY | Urodzony w Jaśle syn kupca i właściciela cegielni oraz Eweliny z Lipschitzów. Twórca - wspólnie ze Stefanem Banachem - lwowskiej szkoły matematycznej i twierdzenia Banacha-Steinhausa o ciągach operacji liniowych, które stało się jednym z fundamentalnych twierdzen analizy funkcjonalnej. | 1976 |
STRYJKOWSKI JULIAN (pierw. Stark Pesach) | Syn mełameda - żydowskiego nauczyciela w chederze. Urodził się w Stryju, następnie mieszkał w Warszawie. Wojnę przeżył w Związku Radzieckim. Autor książek o galicyjskich Żydach: Głosy w ciemnościach, Sen Azrila, Echo. Na podstawie jego Austerii Jerzy Kawalerowicz nakręcił film. | 1976 |
SZAPOCZNIKOW ALINA | Urodzona w Kaliszu, przeprowadza się z matką do Pabianic. W wieku trzynastu lat zostaje zamknięta w tamtejszym getcie, następnie w Łodzi i obozach w Auschwitz i Theresienstadt, gdzie doczekała wyzwolenia. Po wojnie rozpoczęła w Pradze studia rzeźbiarskie, następnie przebywa w Paryżu. w 1951 r. wróciła do Polski i zamieszkała w Warszawie. Twórca pomnika Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, rzeźb o tematyce Holokaustu. Po powrocie do Paryża zaczęła eksperymetnować z odlewami własnego ciała. W zakresie techniki posługiwała się masą plastyczną (poliuretan). | 1976 |
WEISS SZEWACH | Urodzony w Borysławiu polityk, ambasador Izraela w Polsce, przewodniczący Knesetu - izraelskiego parlamentu. Wielki przyjaciel Polaków. | 1976 |
WIESENTHAL SZYMON | Z wykształcenia architekt całe życie poświęcił tropieniu zbrodniarzy wojennych. Urodził się w Buczaczu, studiował w Pradze, następnie mieszkał we Lwowie. Przeżył geto, gdzie zginęło 89 członków jego rodziny, Gross-Rosen, Buchenwald, Mauthausen. Żydowskie Centrum Dokumentacyjne zatrudniające cztery osoby wytropiło m.in. Franza Stangla - byłego komendanta ośrodków zagłady w Sobiborze i Treblince, Franza Murera, zwanego "rzeźnikiem Wilna", czy też Hermine Ryan nadzorującą w obozie na Majdanku mord na kilkuset dzieciach. | 1976 |