Że ziemia setki poległych tu grzebie
Co młode życie oddali w potrzebie
By nam zapewnić dziś wolność i szczęście
Cmentarze z czasów pierwszej wojny światowej zostały opisane, zinwentaryzowane, coraz mniej spośród nich pozostaje w zapomnieniu, wiele doczekało się rewaloryzacji. I chociaż często remonty zniekształcają ich pierwotny szlachetny wygląd, to coraz rzadziej ktoś, kto chce zapalić świeczkę na grobie żołnierzy, napotyka dzikie zarośla czy śmietnisko.
Cmentarze wojskowe wkomponowane w krajobraz Małopolski są pomnikiem działań wojennych czasów pierwszej wojny światowej. Prezentują niezwykłą różnorodność, ulokowane na wzgórzach, ale również w dolinach, na polanach jak i w głębi lasu, są zawsze pieczołowicie wkomponowane w krajobraz. Miejsca pod ich budowę były wybierane z niezwykłą starannością. Indywidualne rozwiązania architektoniczne do dziś budzą podziw dla wrażliwości na kontekst. Szacunek i otwartość na zastaną sytuację przestrzenną zaowocowały dziełami, które wrosły w swe miejsca jakby były tam od zawsze.
Budowa każdego z cmentarzy była wyzwaniem architektonicznym i organizacyjnym. Wiele z nich to także dzieła inżynierskie. Budowę cmentarzy prowadził Oddział Grobownictwa Wojennego przy dowództwie okręgu wojskowego "Galicja Zachodnia". Teren działań podzielono na 11 okręgów cmentarnych:
I Żmigród,
II Jasło,
III Gorlice,
IV Łużna,
V Pilzno,
VI Tarnów,
VII Dąbrowa Tarnowska,
VIII Brzesko,
IX Bochnia,
X Limanowa,
XI Kraków,
Pozostałe cmentarze. | ||||||||||